Ustalanie przyczyn powstania pożaru

Zasady ogólne. Proces wstępnego ustalania przyczyn oraz okoliczności powstawania i rozprzestrzeniania się pożaru rozpoczyna KDR ustalając przypuszczalną przyczynę zdarzenia, zgodnie z rozkazem nr 2/92 KG PSP w sprawie sporządzania dokumentacji z działań ratowniczo-gaśniczych. Przy ustalaniu przypuszczalnej przyczyny zdarzenia KDR może posługiwać się zasadami określonymi w niniejszym opracowaniu.



Decyzję o podjęciu czynności kontrolno-rozpoznawczych podejmuje KP PSP na podstawie analizy informacji ze zdarzenia przy uwzględnieniu następujących zasad:

a) czynnościami kontrolno-rozpoznawczymi powinny być objęte wszystkie pożary bardzo duże,


b) w stosunku do pożarów średnich i dużych czynności kontrolno-rozpoznawcze powinny być podejmowane w przypadkach:

· wystąpienia wypadków bądź wystąpienia bezpośredniego zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi,

· pożarów powstałych w obiektach ważnych dla gospodarki narodowej oraz obiektach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego,

· wystąpienia istotnych utrudnień w prowadzeniu działań ratowniczych,

· nieustalenia przypuszczalnej przyczyny zdarzenia lub gdy istnieją wątpliwości co do prawidłowości ustalenia przyczyny,

· zwiększonej palności w danej grupie obiektów w określonym przedziale czasowym,


c) w stosunku do pożarów małych czynności kontrolno-pożarowe powinny być podejmowane w przypadkach:

· wystąpienie wypadków z ludźmi gdy przypuszczalna przyczyna zdarzenia nie została ustalona,

· dużego wzrostu palności w danej grupie obiektów w określonym przedziale czasowym.

Czynności kontrolno-rozpoznawcze z zakresu wstępnego ustalania przyczyn oraz okoliczności powstania i rozprzestrzeniania się pożaru prowadzą strażacy pełniący służbę w JRG oraz KP PSP. Decyzję w tym zakresie podejmuje KP PSP. W stosunku do pożarów bardzo dużych, charakterystycznych, bądź w sytuacjach dużego wzrostu palności w poszczególnych grupach obiektów mogą być wykorzystani strażacy pełniący służbę w wydziałach kontrolno-rozpoznawczych KW PSP. Decyzję w tym zakresie podejmuje KW PSP z własnej inicjatywy bądź na wniosek właściwego KP PSP. Czynności prowadzone przez strażaków PSP nie mogą powodować utraty śladów i dowodów rzeczowych (w odróżnieniu od biegłego nie może ingerować w pogorzelisko).

Pobierania i zabezpieczania próbek i elementów z miejsca zdarzenia dokonują organy ścigania. Rolą strażaków PSP jest określenie czynników mających istotny wpływ na prawidłowość ustalenia przyczyny pożaru. Niniejsze zasady nie regulują trybu i zasad postępowania w sytuacji, w której strażacy PSP występują jako biegli w sprawach o pożary-mogą być wtedy wykorzystani jedynie jako materiał pomocniczy.W przypadku podjęcia postępowania przygotowawczego przez organy ścigania (dochodzenie lub śledztwo) czynności kontrolno-rozpoznawcze prowadzone przez PSP ulegają zawieszeniu.

W sytuacjach szczególnych, istotnych z punktu widzenia eliminacji określonych (domniemanych) zagrożeń, w których organy ścigania nie wszczęły postępowania strażacy PSP mogą zabezpieczać i pobierać próbki w celu przeprowadzenia badań. Decyzję w tym zakresie podejmuje KP PSP.

Ustalenia z czynności kontrolno-rozpoznawczych powinny być utrwalone w dokumencie, który nazywa się: „Protokół ustaleń z czynności kontrolno-rozpoznawczych w zakresie ochrony przeciwpożarowej”. Protokół ten powinien zawierać w zależności od charakteru, miejsca i rozmiarów pożaru takie dane jak:

a) nazwa, przeznaczenie obiektu i adres,

b) właściciel, użytkownik, opiekun,

c) data i godzina powstania pożaru,

d) okoliczności wykrycia pożaru,

e) okoliczności wypadków z ludźmi,

f) wielkość pożaru, materiały, urządzenia i obiekty jakie uległy zniszczeniu,

g) dane o obiekcie, w którym powstał pożar:

· wymiary obiektu, ilość kondygnacji,

· konstrukcja ścian, stropów i dachu,

· wyposażenie w instalacje użytkowe,

· wyposażenie w instalacje sygnalizacyjno-alarmowe, stałe urządzenia gaśnicze, sprzęt i urządzenia ratownicze,

· ogólna charakterystyka procesu technologicznego (gdy była jakaś produkcja),

h) czasy:

· swobodnego rozwoju,

· lokalizacji,

· likwidacji,


i) opis okoliczności i przyczyn powstania pożaru:       

· ustalenie z oględzin miejsca pożaru,

· ustalenie miejsca, źródła i przyczyn pożaru,

· ustalenie miejsca najwyższej temperatury pożaru,

j) opis okoliczności i przyczyn rozprzestrzeniania się pożaru:

· kierunki i drogi rozprzestrzeniania się pożaru,

· elementy budowlane, instalacyjne, technologiczne oraz wystrój i wyposażenie wnętrz mające wpływ na rozprzestrzenianie się pożaru,

· utrudnienia w prowadzeniu akcji gaśniczej,

k) naruszenia norm i przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej mające wpływ na powstanie i rozprzestrzenianie się pożaru,

l) czy o pożarze powiadomiono policję i czy wszczęte zostało postępowanie przygotowawcze,

m) zakład ubezpieczający obiekt,

n) załączniki:

· plany, szkice, fotografie, filmy,

· wyjaśnienia przyjęte od świadków i poszkodowanych,


o) wskazania metodyczne:

· zagadnienia wyposażenia obiektów w instalacje i urządzenia oraz warunki budowlane i wystrój wnętrz powinny być rozpatrywane w kontekście ich wpływu na powstanie i rozprzestrzenianie się pożaru przy pominięciu tych elementów, które takiego wpływu nie miały,

·  przy rozpatrywaniu zagadnień procesów technologicznych oraz instalacji i urządzeń stanowiących wyposażenie obiektu należy ustalić właściwość doboru, stan techniczny, prawidłowość konserwacji i użytkowania oraz sprawność i skuteczność działania tych urządzeń i instalacji.